Roje meteorów na wakacje!

Lato z ciepłymi nocami to najlepsza pora na przygodę pod rozgwieżdżonym niebem z wieloma ciekawymi rojami meteorów.

Na początku wakacji aktywne są meteory z roju Botyd czerwcowych (JBO) z maksimum 27 czerwca, ich aktywność jest dość nieprzewidywalna – bywają lata z wybuchami aktywności do kilkuset meteorów na godzinę.

W lipcu można też zauważyć zwiększoną aktywność meteorów z dość dużego rozmiaru radiantu „Anthelion”. W skład tego roju (ANT) wchodzą cząstki których centrum promieniowania znajduje się 15 stopni na wschód od punktu anthelion na ekliptyce. Punkt ten w ciągu miesiąca przemieszcza się z gwiazdozbioru Strzelca, poprzez Koziorożca aż do Wodnika pod koniec lipca.

Nowym rojem odkrytym w 2009 roku są lipcowe gamma Drakonidy (GDR). O tym roju nie wiemy jeszcze za wiele, poza tym że są podobne do kappa Cygnid (KCG) i mogą być ich wczesną odmianą.

Obfitującym w bardzo jasne zjawiska (bolidy) jest rój alfa Capricornid (CAP), którego maksymalny ZHR od 25 do 30 lipca nie przekracza 5 zjawisk na godzinę.

Delta Akwarydy Południowe (SDA) to jeden z najaktywniejszych letnich strumieni meteorowych. W naszych szerokościach geograficznych radiant jego nie wznosi się wysoko nad horyzont, mimo tego meteory z tego roju są liczne i każdej nocy można ich zaobserwować od kilkunastu do kilkudziesięciu sztuk.

Od połowy lipca swoją aktywność zaczynają „Łzy św. Wawrzyńca”- meteory najaktywniejszego letniego roju. Jego aktywność w połowie lipca to kilka sztuk na noc, a już pod koniec miesiąc ZHR osiąga wartość 5-10 na godzinę. W tym roku mimo niekorzystnych faz Księżyca (pełnia 18 sierpnia), Perseidy mogą sprawić nam miłą niespodziankę.

Ostatnim ciekawym wakacyjnym rojem są Kappa Cygnidy, w maksimum które wypada 18 sierpnia osiągają 3-5 zjawisk na godzinę. Łatwo je odróżnić od innych tego typu meteorów, ponieważ mają małą prędkość a do tego ich zjawiska są jasne ze śladami.

mapa-iipol-lipca-2cse-650px mapa-iipol-lipca-22cse-650px

Botydy Czerwcowe (JBO)

Rój ten zazwyczaj cechuje mała aktywność, kilka razy niepodziewanie wybuchł a jego aktywność wynosiła ponad 100 zjawisk na godzinę. Ostatni taki wzrost aktywności nastąpił 27 czerwca w 1998 roku, co udało się zarejestrować też obserwatorom naszej organizacji. Pozycja radiantu jest umiejscowiona w północnej części gwiazdozbioru Wolarza , 15 stopni na wschód od gwiazdy eta Wielkiej Niedźwiedzicy – Alkalid. Radiant góruje zaraz po zachodzie Słońca, a jego warunki do obserwacji w tym roku są wyśmienite (Księżyc przed nowiem). Meteory z tego roju są bardzo wolne (13 km/s), a do tego w większości są to meteory z pięknymi śladami.

Gamma Drakonidy Lipcowe (GDR)

Meteory zostały odkryte w 2009 przez obserwatorów IMO oraz sieć SonotoCo – na razie mało wiemy na temat tego roju. Meteory tego roju są aktywne tylko 5 nocy z maksimum 27 lipca występującym w środku jego aktywności. Radiant tego roju znajduje się w górnej części gwiazdozbioru Smoka i jest oddalony pięć stopni od gwiazdy Eltanin – delta Draconis. Radiant jest dobrze widoczny przez całą noc – w naszych szerokościach geograficznych góruje około północy. Prędkość tego roju to 26 km/s a jeśli przedłużymy dryft radiantu do sierpnia – jego radiant pokrywa się z bardzo podobnym rojem – Kappa Cygnid.

Anthelion (ANT)

Radiant tego roju wędruje za Słońcem – jego położenie znajduje się 15 stopni na wschód po przeciwległej stronie Słońca czyli punktu o nazwie Anthelion. Na początku lipca punkt ten znajduje się w Strzelcu a pod koniec miesiąca jest już w gwiazdozbiorze Koziorożca, mniej więcej w jego połowie. Aktywność tego roju zazwyczaj nie przekracza 2 – 3 zjawisk na godzinę, a najlepsze warunki do jego obserwacji występują w drugiej połowie nocy aż do świtu. Średnica tego radiantu wynosi ok 15 stopni a prędkość zjawisk nie przekracza 30 km/s.

Alfa Capricornidy (CAP)

Rój jest aktywny ponad miesiąc – od 5 lipca aż do 8 sierpnia. Maksimum tego roju jest dość płaskie i zawiera się między 25 a 30 lipca. ZHR tego roju to zazwyczaj 3-4 zjawiska. Niestety radiant jest dość nisko nad południowo wschodnim horyzontem i znajduje się w górnej części gwiazdozbioru Koziorożca – ok jednego stopnia na północ od Alfy Koziorożca – gwiazdy o nazwie Algedi. Ten rój wyróżniają bardzo jasne, często są to bolidy i wolne zjawiska o prędkości 22 km/s. W naszych szerokościach geograficznych są też długimi zjawiskami niekiedy przelatują przez połowę nieboskłonu. Najlepsze warunki do obserwacji zjawisk tego roju występują w drugiej połowie nocy.

Delta Akwarydy Południowe (SDA)

Aktywność tego roju zaczyna się już 12 lipca i trwa aż do 23 sierpnia. Centrum radiantu w maksimum znajduje się 3 stopnie na zachód od gwiazdy delta Wodnika. Podczas nocy gdzie rój osiąga maksimum która wypada 28 lipca, aktywność sięga ZHR 20 co w naszych szerokościach geograficznych co daje ok 5 zjawisk na godzinę. Radiant u nas wschodzi po 23, a góruje pod koniec nocy. Zjawiska z tego roju mają prędkość 42 km/s, a dodatkowo większość tych zjawisk nie grzeszy jasnością.

Perseidy (PER)

Perseidy są jednym z najłatwiejszych do zaobserwowania i jednym z największych corocznych rojów meteorowych. Zjawisko to często potocznie nazywamy Łzami Świętego Wawrzyńca.

Aktywność tego roju zaczyna się już w połowie lipca a kończy się pod koniec sierpnia, a wynosi od kilku zjawisk na godzinę na początku i końcu jego aktywności do ponad 100 zjawisk w okolicach maksimum przypadającym zazwyczaj między 11 a 13 sierpnia.

Kappa Cygnidy (KCG)

Radiant tego roju jest zlokalizowany kilka stopni na północ od gwiazdy gamma Smoka (Eltanin). Meteory z tego roju są aktywne od 3 do 25 sierpnia, obserwacje tego strumienia są możliwe przez całą noc ze względu na to że radiant jest u nas w Polsce dość wysoko nad horyzontem. 18 sierpnia w maksimum aktywności możemy się spodziewać do 2- 3 meteorów na godzinę. Zjawiska te są dość wolne – 23km/s, ale za to często są dość jasne i pozostawiają po sobie ślady.

roje-wak2016

Autor: Andrzej Skoczewski